De verduurzamingsambities voor de Kromhout Kazerne in Utrecht liegen er niet om: in 2040 alle gebouwen Paris Proof en een decennium later gasloos en energieneutraal. Deze uitdagende stip op de horizon vraagt om planning en samenwerking, bundeling van kennis en expertise én lef. Dat blijkt wel als we Chiel Runsink, Gerwin van Zon en Richard Jongejan van SPIE Nederland spreken. Zij vertellen over de wapenfeiten tot nu toe en lichten een tipje van de sluier op van een recente innovatie op het terrein van de Kromhout Kazerne: energieopslag met behulp van zoutbatterijen.
Duidelijk is dat de heren vanuit verschillende rollen en expertises bijdragen aan deze casus: Runsink als directeur exploitatie, Van Zon als contractmanager HardFM verantwoordelijk na realisatie voor exploitatiebeheer en onderhoud en Jongejan als projectmanager. Runsink trapt af en licht de samenwerking en overeenkomst toe: “We hebben als Komfort een Design, Build, Finance, Maintain, Operate-overeenkomst (DBFMO) gedurende de looptijd van 2010 tot en met 2035. De ambitie is om de komende jaren de CO2-uitstoot, energie- en watergebruik en afval terug te dringen. Om dat concreet te maken werd een Energie Actie Team aangesteld, bestaande uit leden van Defensie, het Rijksvastgoedbedrijf en Komfort. De kracht hiervan is dat je optimaal van elkaars expertises gebruikmaakt. Dat sluit goed aan op de PPS-gedachte [publiek-private samenwerking]. We stelden samen een routekaart op, die in lijn ligt met de duurzaamheidsambities en de stip op de horizon.”
Concreet en SMART
Om de meerjarige strategische doelstellingen in de routekaart concreet te maken werden kleinere stappen opgesteld, SMART gemaakt. “We stelden verschillende energieacties op, spraken jaarlijks de doelstelling en gingen op zoek naar mogelijkheden rondom energiebesparing”, illustreert Runsink. “De huidige situatie namen we onder de loep en we stelden verbetermogelijkheden voor. Parallel werd het meerjarige investeringsmodel en het duurzame meerjarenplan (DMOP) vormgegeven. Defensie krijgt tijdig inzage in de te reserveren financiële middelen. Komfort krijgt de mogelijkheid om te onderzoeken, te adviseren én te realiseren.”
Verbeterpotentieel ontginnen
De bewijslast daarvan zien we al terug in de diversiteit aan duurzaamheidsmaatregelen die sinds de start van het contract zijn genomen. Zo verwarmt een biomassacentrale 52 hotelkamers van warmtapwater en wekken 3800 zonnepanelen 10% van de totale benodigde energie op. Het bedrijfsrestaurant is het eerste 100% plasticvrije restaurant van Nederland en is er aandacht voor het vergroten van biodiversiteit. Ook meten honderden sensoren het reilen en zeilen van de gebouwen in de Kromhout Kazerne. Projectmanager Richard Jongejan illustreert: “We krijgen inzicht in het gebruik van de gebouwen, de prestaties van de installaties, maar ook van de kosten en storingen. Met die data kunnen we het verbeterpotentieel ontginnen van de gebouwen en wordt het eenvoudiger om afwijkingen, storingen en gedrag te voorspellen.” Efficiënter gebruik van ruimtes, sturing op energiebesparing, predictive maintenance en andere mogelijkheden om verduurzamingsmaatregelen door te voeren zijn voordelen van die aanpak.
Vergaande samenwerking
Daar weet Van Zon, als consultant energie en duurzaamheid namens SPIE voor het beheer en onderhoud, alles over te vertellen. Het beheer en onderhoud van de installaties is op zichzelf al een indrukwekkend feit, maar hij is vooral trots op de vergaande samenwerking. “Vanwege de contractlengte van 25 jaar spreken we van een periode die ons de tijd geeft om bijvoorbeeld installaties én innovaties toe te voegen. Een belangrijke kracht van de samenwerking tussen Komfort, Defensie en Rijksvastgoedbedrijf is de mogelijkheid om de installaties te beheren, te onderhouden én de kans te geven om de bestaande gebouwen nóg verder te verduurzamen.”
Innoveren met zoutbatterijen
Een integrale benadering van verduurzaming dus, waar een actueel wapenfeit aan is toegevoegd: een duurzaam laadstation. Zoutbatterijen zorgen in combinatie met pv-panelen voor een autonome stroomvoorziening voor de elektrische laadpalen. Het opslaan van energie vult een actuele uitdaging in voor energiemaatschappijen, namelijk overbelasting. Tegelijkertijd was er een duidelijke wens om 20 laadpunten te creëren voor elektrisch vervoer. Jongejan weet hierover: “Vanzelfsprekend hebben we gesprekken gevoerd waarin we diverse alternatieven afwogen. Uiteindelijk kwamen we uit op de zoutbatterij, waarvan we er zestien neerzetten. En hoewel de Kromhout Kazerne een proeftuin is voor innovatie, spreken we hier van een techniek die tried and tested is en waar we al jarenlang data en kennis over verzamelden.” De innovatie heeft verschillende voordelen: het maakt geen gebruik van zeldzame grondstoffen als kobalt of lithium, het is een relatief compacte vorm van energieopslag en het is kostentechnisch een interessante keuze.
Lees het volledige artikel van Duurzaam Gebouwd hier
