De uitbraak van het coronavirus heeft de wereldwijde economie met een nooit eerder vertoonde snelheid in een recessie gestort. Hoe gaan toonaangevende bedrijven in ons land met deze crisis om? Vandaag: technisch installatiebedrijf SPIE.
2020 zou een enorm succesjaar worden voor SPIE Nederland B.V. Maar na drie maanden zaten de eerste van de vijfduizend medewerkers van het technisch installatiebedrijf al thuis. “Bij sommige klanten viel in één keer de omzet weg”, zag Lieve Declercq, de bestuursvoorzitter van SPIE.
Maandenlang reden de busjes van installatiebedrijven rond met de tekst ‘collega’s gevraagd’. Dat is zeker voorbij?
“Onze orderportefeuille zat vol. Alles wees er op dat dit een heel goed jaar zou worden, een enorm succesjaar. Maar toen kwam corona en werd alles anders.”
Wat gebeurde er?
“Eind feburari hadden we onze eerste crisisbijeenkomst. Toen hebben we de eerste maatregelen afgekondigd, zoals mensen laten thuiswerken, de kantoren veilig maken en reisbeperkingen instellen. Toen ging het nog om maatregelen als handen wassen en mensen die uit skigebieden kwamen uit voorzorg in quarantaine plaatsen. Dat was geen probleem. Thuiswerken was al lang mogelijk. Dus dat konden de it-systemen wel aan. Maar 80 procent van onze mensen werkt op locatie.”
Ging dat werk gewoon door?
“Daar merkten we de gevolgen van de uitbraak al heel snel. Begin maart werd al een team bij een klant in de petrochemie naar huis gestuurd, omdat de fabriek stil kwam te liggen. Ook de detailhandel stortte volledig in. En in de industrie, zeker toeleveranciers aan de auto-industrie en bij de exporterende bedrijven zag je veel impact. Maar in de andere sectoren, zoals infrastructuur en de energietransitie, ging het werk gewoon door. Ook haalden veel bedrijven het onderhoud naar voren omdat door corona kantoren leegstonden. En in de zorg kregen we juist meer werk. We hebben veel mensen kunnen herplaatsen van het ene naar het andere project”.
Dus de problemen vielen heel erg mee?
“We hebben meer dan honderd plekken waar we werken. En het was een heel gepuzzel om de mensen veilig aan het werk te houden. We hebben op elke locatie een coronaverantwoordelijke. Die moet kijken hoe er veilig en verantwoord kan worden doorgewerkt. Dat vraagt veel aanpassingen, zoals het vervoer naar de werkplek, de 1,5 meter afstand, het apart schaften. Hoe organiseer je het werk in kleine ruimtes? Uiteindelijk is het gelukt op bijna alle plekken te kunnen doorwerken. Daar speelt ook de inzet van de mensen een rol bij. We moesten bijvoorbeeld snel beademingsapparatuur bijplaatsen in ziekenhuizen. Onze teams hebben toen dag en nacht doorgewerkt om dat voor elkaar te krijgen. Daar heb ik enorm veel respect voor. Maar we verwachten dat het lang duurt voor we herstel zien. Tot nu toe zat er nog veel werk in de orderportefeuille, maar in de tweede helft van het jaar zal het werk flink verminderen, denken we.”
Wat voor impact had corona op de mensen?
“We hebben in totaal zes besmette personeelsleden gehad. Die zijn gelukkig allemaal genezen. Wat we zien is dat er een positief gevoel kwam bij het personeel. We zijn grote digitale bijeenkomsten gaan organiseren en mensen kwamen met allerlei initiatieven en succesverhalen die we delen via een intranetsite. Daar vertellen medewerkers wat ze doen. Via blogs leggen collega’s ook uit wat ze betekenen voor vitale sectoren”
Heeft de crisis nog invloed gehad op uw rol als bestuursvoorzitter?
“Ik merkte dat iedereen het heel erg waardeerde dat ik tijdens de crisis rust en vertrouwen bleef uitstralen. Iedereen had toch angst en stress. Ik heb daarom veel gecommuniceerd en digitale bijeenkomsten gehouden. Mijn rol is meer ondersteunend, maar ik ben ook streng als het nodig is. Een verbod is een verbod, dus niet onnodig op kantoor zijn, alleen in de lift staan. Je moet als leider ook het goede voorbeeld geven.”
Hoe gaat het bedrijf om met teruggang in werk?
“Dat betekent in eerste instantie dat we afscheid nemen van mensen in de flexibele schil. Vaste mensen proberen we bij andere projecten onder te brengen. En we besteden veel minder uit. Dat deden we omdat we meer werk hadden dan we aankonden. Nu doen we dat zelf. Daarnaast zoeken we nieuw werk in de groene economie, zoals water en kringloop.”
Welke lessen heeft u geleerd van de crisis?
“We hebben wel een aantal inzichten opgedaan. Zo is duidelijk dat we de kosten meer moeten flexibiliseren. Dat betekent dat we een grotere flexibele schil aan medewerkers zullen krijgen. En we moeten onze kennis beter ontsluiten voor elkaar. Wat kunnen we allemaal. En we gaan scheper bepalen in welke markten we nog actief willen zijn en welke niet. Retail is bijvoorbeeld al langer geen aantrekkelijke markt. Maar duurzaamheid is niet weg door de crisis. Klanten helpen met de energietransitie en klimaatverandering blijft. Bovendien bieden we een Covid-19-concept aan om veilig te kunnen werken in kantoren. Daarnaast gaan we onze klantenportefeuille tegen het licht houden. Kijken welke klanten we wel en niet willen. Zo was er een klant die betaalde om een team stand-by te houden voor het geval het nodig was. Maar een andere klant stuurde van de ene op de andere dag een team van tachtig mensen naar huis. En weer een andere stuurde direct een brief waarin hij om een prijsverlaging vroeg. Dan vraag je je af: wie gunt je een boterham en waardeert je werk?”
